Stenen met magische krachten
Al sinds de oudste beschavingen spreken edelstenen en mineralen tot de verbeelding en worden er magische eigenschappen aan toegekend. Kan een edelsteen invloed uitoefenen op de drager ervan? Mensen die zeggen: "deze steen past helemaal bij mij" ervaren dat wel zo.
Edelstenen worden soms geassocieerd met één van de tekens van de dierenriem, gebaseerd op een kleurensysteem. In Amerika ontstond de gewoonte ringen te geven met birth stones, waarbij de geboortemaand bepalend is voor de keuze van de edelsteen. Van maandstenen zijn meerdere lijsten in omloop. Onderstaande lijst, samengesteld in 1912, wordt vaak gehanteerd.
Januari – granaat
Granaat is de edelsteen van de maand januari. De bekendste is de donkerrode granaat, maar granaten worden in velerlei kleuren - eigenlijk alle behalve blauw - gevonden. Het verhaal gaat dat Noach een grote granaat in zijn ark ophing om zijn reis te verlichten. Granaten zouden namelijk de weg wijzen gedurende de nacht en bovendien beschermen tegen nachtmerries en een tegengif vormen bij slangenbeten. Granaten worden gevonden in de Verenigde Staten, Afrika, Sri Lanka, Brazilië en India.
Februari – amethist
Bij de maand februari hoort de amethist, een kwartssoort die in schakeringen van lichtlila tot donkerpaars voorkomt. De perfecte amethist heeft een diepe paarse kleur met roze vlammen die de steen vuur geven. De overlevering vertelt dat amethist bescherming biedt tegen vergiftigingen. Amethist zou een versoberende invloed hebben en vrede en rust brengen. Omdat de kleur paars koningen altijd heeft gecharmeerd, wordt amethist veel aangetroffen in oude Griekse en Egyptische ornamenten, net als in de Britse kroonjuwelen. Belangrijkste vindplaatsen zijn Brazilië, Uruguay en Zambia.
Maart – aquamarijn
Aquamarijn is de traditionele maandsteen voor maart. De ideale aquamarijn is helderblauw van kleur. Aquamarijn hoort, net als smaragd, tot de familie van de beryllen. De gelijkenis met de kleur van water zorgde ervoor dat zeelieden affiniteit met deze steen kregen. Zo ontstond het verhaal dat aquamarijn schippers tegen onheil kon behoeden. De aquamarijn brengt in zijn kielzog liefde en affectie mee. Het is een universeel symbool van jeugd, hoop en gezondheid. Aquamarijn komt voor in Brazilië, Nigeria, Zambia, Madagaskar en Pakistan.
April – diamant
Diamant gaat hand in hand met de maand april. Het woord diamant komt van het Griekse adamas, wat onoverwinnelijk betekent. Diamanten zijn sinds het Griekse rijk het symbool voor de eeuwige liefde. Toen de eerste diamanten eeuwen geleden in India werden gevonden, dacht men dat het splinters van sterren waren, gekristalliseerde bliksem of zelfs versteende dauwdruppels. Hoewel het merendeel van de diamanten kleurloos lijkt, hebben ze vaak een gele of bruine tint. In de kleurloze vorm heeft diamant een volmaakte prismawerking. De belangrijkste vindplaatsen van diamant zijn te vinden in, Botswana, Zuid-Afrika, Namibië, Angola, Congo, Rusland, Canada en Australië.
Mei – smaragd
De meimaand staat in het teken van de smaragd. De waardevolste smaragden hebben een pure, grasgroene kleur. Een loepzuivere smaragd is heel zeldzaam en meestal klein. Volgens volksvertellingen bezit de smaragd vele bijzondere krachten. Zo zou de groene steen zijn eigenaar genezen van allerlei kwalen en ziektes, de intelligentie verhogen, slechtziendheid en onvruchtbaarheid verhelpen. Smaragd wordt voornamelijk gevonden in Colombia, Brazilië, Zambia, Rusland en Madagaskar.
Juni – parel
De parel is het symbool voor de maand juni. Een parel ontstaat in een pareloester (een weekdier met een tweekleppige schelp) als een parasiet of een schelpdoorborend slakje de schelp irriteert. Geïrriteerde huidcellen van het weekdier delen snel en vormen een parelzakje, waarin de parel wordt opgebouwd uit vele dunne laagjes parelmoer. Natuurlijke parels zijn zeldzaam. Parels worden dan ook voornamelijk gekweekt. De mens injecteert een indringer in de pareloester, bijvoorbeeld een kraal van parelmoer met een stukje huidweefsel van een weekdier, waarna de vorming van de parel begint. Parels symboliseren door hun zachte, ingetogen glans bescheidenheid en puurheid. Gecultiveerde zoutwaterparels zoals Zuidzee-parels (Australië, Filipijnen en Indonesië), Akoya-parels (Japan) en Tahiti-parels (Stille Oceaan) komen uit een oester. Zoetwaterparels uit China komen uit een mossel.
Juli – robijn
Robijn en de maand juli zijn met elkaar verbonden. De mooiste robijnen ter wereld zijn de Birmese, die puur rood zijn met een lichte blauwe ondertoon. Robijnen zouden hun drager tegen ongeluk behoeden en hem of haar een harmonieuze relatie bezorgen. De beschermende krachten zijn het sterkst als men de robijn aan de linkerzijde van het lichaam draagt. Naast in Birma wordt de steen ook gedolven in Vietnam, Sri Lanka, Kenia, Afghanistan, Madagaskar en India. Mijnen in Thailand en Cambodja zijn inmiddels uitgeput.
Augustus – peridoot
Peridoot is de maandsteen van de maand augustus. De peridoot is levendig limoengroen en heeft in het beste geval geen bruine of olijfgroene schaduwen. Peridoot wordt gevormd in vulkanen. Piraten waren dol op deze edelsteen, ze gebruikten hem als amulet tegen alle vormen van kwaad en geloofden dat de peridoot in combinatie met goud hen zou beschermen gedurende de nacht. De edelsteen werd ook verwerkt in bekers waaruit medicijnen werden gedronken, omdat de kracht van geneesmiddelen erdoor zou toenemen. Belangrijkste vindplaatsen zijn Birma, de Verenigde Staten, China en Pakistan.
September – saffier
Saffier vult de septembermaand. Saffieren vertonen een rijkdom aan schakeringen van lichtblauw tot diep nachtblauw. In het verleden werd saffier door heksen en priesters gedragen omdat de steen hen in staat zou stellen de toekomst te voorspellen en wonderen te verklaren. Saffier zou zijn glans verliezen als de drager zich misdroeg en bijvoorbeeld zijn of haar partner bedroog. Om die reden gaven gehuwden elkaar graag een sieraad met saffier. Saffier wordt gevonden in Sri Lanka, Madagaskar, Thailand, Cambodja, Myanmar (Birma), Kashmir (Noord-India), Australië, Nigeria, Kenia, Tanzania, China en de Verenigde Staten.
Oktober – opaal
Opaal en oktober horen bij elkaar. Wit opaal is heel licht van kleur, doorschoten met vlammen van allerlei andere kleuren. Zwart opaal heeft een zwarte, donkerblauwe, donkergroene of grijze kleur en kent een kleurenspel met nuances rood, roze of heldergroen. Opaal symboliseert hoop, onschuld en reinheid. In de Middeleeuwen droegen gefortuneerde blonde meisjes de steen in hun haar om de lichte kleur van hun lokken te behouden. In die dagen dacht men dat opaal de eigenaar in staat stelde onzichtbaar te worden als dat nodig was. Opaal wordt gevonden in Australië, Mexico, Ethiopië en op verschillende locaties in Noord- en Zuid-Amerika.
November – topaas
Topaas kleurt de maand november. De transparante, goudgele topaas is de bekendste, maar de steen wordt ook in andere kleuren gevonden. Oranjerode topaas wordt 'Imperiaal' genoemd en is heel zeldzaam en kostbaar. Van alle maandstenen worden aan topaas de meeste genezende krachten toegedicht. Zo zou topaas in staat zijn om slapeloosheid te verhelpen, verhitte gemoederen te bedaren en krankzinnigheid zowel als astma te genezen. Topaas wordt gewonnen in Brazilië, Nigeria, Sri Lanka, Pakistan en China.
December – turkoois
Bij de laatste maand van het jaar past de turkoois. Turkoois wordt gevonden in alle kleuren tussen hemelsblauw en blauw- en appelgroen. Al ver voor onze jaartelling werd turkoois verwerkt in sieraden, amuletten en als ingrediënt in cosmetica. Tijdens de zestiende eeuw was turkoois heel geliefd bij Indianen. Zij waren van mening dat de edelsteenjagers naar hun prooi zou leiden en voorspoed en geluk op ieders pad zou brengen. Turkoois van de beste kwaliteit wordt gevonden in het noordoosten van Iran. De Verenigde Staten zijn de belangrijkste producent van turkoois.
Diamant, saffier, smaragd, robijn en jade worden gezien als The big five onder de edelstenen. Edelstenen die niet tot deze vijf behoren, werden vroeger aangeduid als halfedelstenen. Deze term is niet juist en wordt in de sieradenbranche niet meer gebruikt. Edelstenen met een bijzondere kleur noemen we kleurstenen.
In een edelsteenidentificatierapport staat aangegeven of een steen eventueel behandeld is, en zo ja, in welke mate. Iedereen met vragen over edelstenen (natuurlijk, synthetisch, imitatie), de herkomst en eventuele behandeling, kan terecht bij het Nederlands Edelsteen Laboratorium (NEL) in Leiden.
Klik hier voor meer informatie over het NEL.
Je goudsmid of juwelier kan al je vragen over maandstenen beantwoorden en kan je helpen bij het bepalen van een sieraad van je keuze.
Bij een FGZ-aangesloten juwelier weet je zeker dat je betrouwbaar advies krijgt en aan het juiste adres bent voor reparatie en onderhoud.
Klik hier voor een juwelier of goudsmid in jouw buurt die staat voor ons ABC; Ambachtelijk, Betrouwbaar en Creatief.
