Waterdicht is eigenlijk geen juiste term, omdat geen enkel horloge absoluut waterdicht is. Dat is ook de reden dat sinds de jaren ’60 de aanduiding waterproof niet meer wordt gehanteerd. Absolute bescherming kan in de praktijk niet worden gegarandeerd. De officiële term, die overigens het meest de werkelijkheid benaderd, is waterresistant of waterbestendig.
Een horloge wordt gemaakt uit verschillende onderdelen. De waterbestendigheid van een horloge wordt bepaald door een samenspel van diverse factoren: de constructie van de kast van het horloge, de afdichting van het horlogeglas, de achterdeksel, de kroon en/of de drukknoppen en de conditie van de verschillende rubbers en pakkingen die alle openingen van de kast moeten afdichten.
Waterbestendig of niet?
De begrippen waterdichtheid, waterresistant of waterproof worden vaak door elkaar heen gebruikt. Als op een horloge staat aangegeven dat dit waterdicht is, zonder dat er een diepte- of drukindicatie wordt aangegeven, dan zegt dat niets over de mate van waterbestendigheid van het horloge. Een diepte- of drukindicatie wordt aangeduid met de termen bar (luchtdruk), atm (atmosfeer) of meter. Het aantal meters geeft aan hoeveel meter druk (van stilstaand water bij geen beweging) het horloge kan weerstaan.
Bekijk verderop in dit artikel de gradaties van waterbestendigheid. Een horloge met een aanduiding van 3 atm (of wel 30 meter) is bestand tegen spatwater en lichte regen en dus niet geschikt om mee te zwemmen!
Wanneer er geen enkele tekst of symbool op het gebied van waterbestendigheid op het horloge staat, is het zeer waarschijnlijk niet eens beschermd tegen spatwater of transpiratie.
De pakkingen, gemaakt van rubber, siliconen, nylon of teflon, beschermen de horlogekast tegen indringend vocht of damp. De pakkingen zitten rond het glas, het achterdeksel en de kroon. Daarnaast moet het materiaal van de kast stevig genoeg zijn om waterdruk te weerstaan zonder te vervormen.
Een schroefbare achterdeksel, of een vormdeksel met schroeven dichten een horloge beter af tegen vocht.
Een kroon die vastgeschroefd kan worden, zorgt ervoor dat stoten tegen de kroon geen nadelige gevolgen heeft voor de waterdichtheid.
In de praktijk kunnen globaal genomen de volgende gradaties in waterbestendigheid worden onderscheiden:
Geen symbool of vermelding
Niet bestendig tegen water. Kijk dus zelfs uit voor spat- en regenwater of transpiratievocht!
3 atm / 3 bar
Waterresistant – 30 meter: Dit horloge is bestand tegen spatwater bij handen wassen, regen of transpiratievocht. Dit horloge is niet geschikt om onder te dompelen of om mee te zwemmen.
5 atm / 5 bar
Waterresistant – 50 meter: Dit horloge is bestand tegen douchewater. Niet bestand tegen (grote)waterdruk en je kunt er dus niet mee duiken of snorkelen.
10 atm / 10 bar
Waterresistant -100 meter: Dit horloge is bestand tegen water bij de meeste vormen van watersport, zoals zwemmen, duiken in het zwembad, snorkelen of zeilen, als er geen sprake is van grote temperatuurverschillen. Dit horloge is niet geschikt voor recreatie- of diepzeeduiken.
20 atm / 20 bar
Waterresistant - 200 meter: Dit horloges is bestand tegen water bij alle vormen van watersport en recreatieduiken (tot ca. 30 meter).
100 atm / 100 bar
Waterresistant - 1.000 meter: Dit horloge is geschikt voor diepzeeduiken.
Waar staat de afkorting bar voor bij waterdichtheid?
Een bar is gelijk aan 10 meter waterdruk. Zo is dus 5 bar gelijk aan 50 meter of 5 atm (atmosfeer).
Let op bij temperatuurverschillen
Grote temperatuurverschillen kunnen grote gevolgen hebben. Een horloge kan tijdens het zonnebaden wel opwarmen tot 40-50 gr. C. Als de drager daarna in (zee)water van 20-25 gr. C. duikt, dan krijgt het horloge een enorme klap door het temperatuurverschil. Als de horlogekast niet bestand is tegen zulke omstandigheden, kan het gaan lekken en vollopen met water.
Hoe ontstaat condensvorming?
Door plotselinge afkoeling kan condensvorming optreden onder het glas, omdat dit sneller afkoelt dan de (metalen) kast die door de pols wordt verwarmd. Gaat het om een dun waasje dat vanzelf weer wegtrekt, dan is er waarschijnlijk geen vocht binnengedrongen in de kast. Als er echter sprake is van dikke druppels onder het glas, dan is er wel vocht binnengedrongen. Dan is het zaak om het uurwerk zo snel mogelijk droog te laten maken om schade te voorkomen. Bij zout water in het uurwerk kan er onmiddellijk onherstelbare roestschade optreden.
Hoe vaak moet de waterdichtheid worden getest?
Om de twee à drie jaar (bij professioneel duikersgebruik minimaal jaarlijks). En telkens wanneer de kast open is geweest, bijvoorbeeld na het wisselen van de batterij of na een reparatie.
Hoe wordt de waterdichtheid van horloges getest?
Er zijn drie soorten testen:
Droogtesten
Het horloge wordt in een kleine ruimte geplaatst. Daarna wordt de luchtdruk in die ruimte opgevoerd. Met behulp van precisie-instrumenten meet het instrument of de kast vervormt. Als de kast niet vervormt, betekent dit dat er lucht in is gekomen. Het horloge is dan dus NIET waterdicht.
Droog - nat testen
Het horloge wordt eerst in een kleine ruimte boven water geplaatst, waarbij de luchtdruk in de ruimte wordt opgevoerd. Daarna wordt het horloge onder water gedompeld. De opgevoerde luchtdruk wordt langzaam naar beneden gebracht. Als er lucht uit het horloge borrelt wanneer het onder water is, betekent dit dat er lucht in het horloge is gekomen voordat het ondergedompeld was. Dan is het horloge dus NIET waterdicht.
Nat testen
Het horloge wordt onder water gedompeld. Vervolgens wordt de druk met behulp van een zuiger opgevoerd. Op een manometer is zichtbaar of er druk opgebouwd wordt. Als een horloge lek is, dan treedt er geen drukverhoging op en wordt er water in het horloge geperst.
Kan een horloge tegen heet water?
Nee! Heet water uit een kraan, bad of sauna kan de kastonderdelen vervormen. De afdichtende werking van de pakkingen gaat dan verloren. Bovendien kan het uurwerk beschadigen en de olievoorziening verstoord raken.
ISO-standaard voor waterbestendigheid
Net zoals zoveel branches kent de International Organisation for Standardization (ISO) ook diverse internationale standaarden voor de horlogerie, voor aspecten als antimagnetisch, shockproof en waterbestendigheid. Voor waterbestendige horloges hanteert men de ISO 2281: Horology – Water-resistant watches. Voor duikershorloges geldt een separate ISO, de ISO 6425: Diver’s watches. Deze norm bevat alle eigenschappen waaraan een horloge moet voldoen, om zich duikhorloge te mogen noemen.
Laat je bij aanschaf van een horloge goed voorlichten over de gradatie van waterbestendigheid waarvoor je horloge in aanmerking komt. Dit voorkomt misverstanden achteraf.
Je juwelier of uurwerkmaker kan al je vragen over waterbestendigheid beantwoorden en kan je helpen bij het bepalen van een horloge van je keuze.
Bij een FGZ-aangesloten juwelier of uurwerkmaker weet je zeker dat je betrouwbaar advies krijgt en aan het juiste adres bent voor reparatie en onderhoud.
Zoek hier een juwelier of uurwerkmaker in jouw buurt die staat voor ons ABC; Ambachtelijk, Betrouwbaar en Creatief.
